METİNLERARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA FOLKLOR VE GARİP ŞİİRİ.

Intertextuality refers to the connections of rewritten texts with tradition as well as contemporary texts. Therefore connections between texts and tradition have also been enquired. Hypothesis, problems and methods of intertextuality have been used in analyzing traditional discourse. Within this scope it is remarkable that literary texts which produced under the thumb of modern movements are based upon intertextuality methods as citation, allusion, palimpsest, pastische and parody etc. and also elements of oral culture together. Oral culture, folk poetry and the relationship between colloquial language and modern life has never fallen in value. Even within movements which assert that they ignore tradition and develop a new discourse; collective unconscious, collective memory, traditional vocabulary and oral culture can be observed. In this context Garip is a movement which claimed that they broke with tradition. However, it is interesting that poems of the representatives of this movement contain overtones of oral culture and collective unconscious. When Garip poems are considered on intertextuality basis; the enriching effect of productions of oral narrative tradition - folk songs, fairy tales, requiems, riddles, epic stories - can be seen obviously. In other words, oral culture extends horizons of narration and meets the seeking of Garip movement which can be summarized as "expression involving exclusivity in its manner". In this context, it can be asserted that genres of folk literature continue their existence in modern poetry by transforming in sense and shape. It is observed that folkloric elements hold their ground in modern poetry as a rich source. In Garip poetry, although there are few examples, oral culture traces prove this indispensability. When the poems of the representatives of Garip movement are analyzed in the context of intertextuality it can be seen that they developed a new discourse by transforming and using oral culture products as folk songs, folk tales, nursery rhymes and requiems. Orhan Veli put the use of folk song and thus he transformed his style to a more harmonious structure in need of finding a new sound in poetry. For instance he benefited the genre of folk song in Destan Gibi. Oktay Rifat, besides using colloquial language and idioms, also preferred representing the tragedy of modern people with nursery rhymes and requiems. He transformed traditional genres in terms of meaning. He also wrote in style of Karacaoğlan with syllabic meter even with a pseudonym. This attitude can be seen as the proof of indispensability of folkloric elements for his poetics. Oral culture subsists in modern poetry in the context of intertextuality. Melih Cevdet Anday benefited from folklore in a new context in Bilmece. He transformed the meaning; he didn't discuss the past. Instead he stated his momentary emotions, current inclinations or his positions against social-political events. The most important outcomes of this article is that oral culture has durability in any context and it is indispensable for literature even if it transforms in terms of form and meaning. Thus it is known that Garip movement, especially Orhan Veli fronted tradition in consequence of social factors such as existence of village institutes in 1940's. This study states the benefiting of folkloric elements in Garip poetry with examples in the context of intertextuality and the transformation of these elements in terms of style and meaning. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Metinlerarasılık, yeniden kaleme alınan metinlerin öncekilerle olduğu kadar çağdaş, yeni metinlerle kurulan alışverişler üzerinde durur; dolayısıyla bir metnin gelenekle kurduğu bağlar da araştırma konuları arasındadır. Metinlerarasılığın varsayımları, sorunsalları ve yöntemleri geleneksel söylemlerin çözümlemelerinde kullanılır. Bu çerçevede bakıldığında, modern akımlar dâhilinde ve yenilik iddiasıyla ortaya çıkan metinlerin temelinde metinlerarası yaklaşımın alıntı, anıştırma, palempsest, pastiş, parodi vd. yöntemleriyle sözlü kültür geleneğine ait unsurların barındırılması veya onlardan vazgeçilmemesi dikkat çekicidir. Sözlü kültür unsurlarının, halk şiirinin ve halka ait söz hazinesinin modern yaşama tarzları ve modern edebiyatla ilişkisi hiçbir dönem değerini kaybetmemiştir. Geleneği reddettiğini dile getiren ve yeni bir söylem geliştirdiğini ileri süren akımlarda bile kolektif bilinç ve belleğin, söz hazinesinin, geleneksel sözlü kültür varlıkları barındırdığı ortaya çıkmaktadır. Garip Hareketi bu çerçevede gelenekle bağını koparmayı iddia etmiş bir akımdır. Ancak bu hareketin temsilcilerinin zaman içerisinde yayımladıkları şiirlerde sözlü kültür geleneğinin içerisine girmeleri veya kolektif bilinç temel unsurlarından kopamamaları, daha yerinde bir söyleyişle bir hazine olarak ona sürekli başvuruları dikkat çekicidir. Garip şiirleri metinlerarasılık bağlamda ele alındığında, sözlü kültür geleneğinin türleri olan türkü, masal, ağıt, bilmece ve destanın hem anlatım tekniği olarak hem de anlam ve çağrışım zenginliklerine yol açtığı görülür. Yani folklor malzemesi, şiirin anlatım evrenini genişletmiş, aynı zamanda Garip hareketinin şiirde aradığı "bütün hususiyeti edasında olan söz" ilkesinin karşılanmasını da sağlamıştır diyebiliriz. Bu bakımdan halk edebiyatı türlerinin, modern söylemle ortaya çıkmış metinlerde anlam ve biçim bakımından dönüştürülerek varlığını sürdürdüğü söylenebilir. Modern şiirin kaynak olarak folklorik unsurlardan vazgeçemediği, daha yerinde bir söyleyişle sözlü kültür geleneğinden kopamadığı görülmektedir. Garip şiirinde, az sayıda olmasına karşın, sözlü kültür unsurlarının bu vazgeçilmezliği ortaya koyması dikkat çekicidir. Garip Hareketi temsilcilerinin şiirleri metinlerarası alışverişler bağlamında incelendiğinde, onların sözlü kültür geleneğine özgü anlatım türkü, masal, tekerleme, ağıt ekseninde bazen biçem bazen de anlam dönüştürmeleri gerçekleştirerek kendilerine özgü bir söyleyiş tarzı oluşturdukları görülür. Garip Hareketinin temsilcileri de bu temaları işlerken halk diline ve anlatımına zaman zaman başvurmak gereği duymuştur. Orhan Veli Kanık, kullandığı halk diline ait söz ve söz grupları dışında, sıklıkla türkü formuna başvurmuş, böylece şiirini daha ahenkli bir yapıya dönüştürmüştür. Garip poetikasına en bağlı şair olan Orhan Veli'nin Destan Gibi'de türkü formunu modern bağlamda ele alması, şiirde yeni bir ses arayışı olarak da yorumlanabilir. Oktay Rifat, halkın kullandığı söz ve söz grupları dışında, tekerleme ve ağıt formuyla modern insanın trajedisini yansıtma yoluna gitmiştir. Geleneğe ait formu, anlam bakımından dönüştürmüştür. Bu arada Karacaoğlan tarzında, hece vezniyle, hatta mahlas kullanarak şiir kaleme alması da folklorik ögelerin hangi seviyede benimsendiğinin ve vazgeçilmezliğinin de delili niteliğindedir. Sözlü kültür, metinlerarası bağlamda modern şiirin içinde öykünme ve yansıtma çevresinde varlığını sürdürür. Melih Cevdet Anday, Bilmece'de folklor unsurunu yeni bir bağlama taşımış birtakım anlam ve biçem değişiklikleri gerçekleştirmiştir. Anlam dönüştürmeleri, geçmişe dair bir olayı veya ruh halini anlatmaz. Daha çok, güncel beğeniler, anlık duygulanmalar ve sosyal -- siyasal yorumların dile getirilmesinde kullanılır. Makalenin ortaya çıkardığı sonuçlardan en önemlisi sözlü kültürün, hangi bağlamda olursa olsun, zamana karşı dayanıklı oluşudur. Biçem ve anlam bakımından farklılıklara uğrasa bile sözlü kültür unsurlarının, edebiyattaki vazgeçilmezliği ortaya konulmaktadır. Garip Hareketinin, dolayısıyla Orhan Veli'nin geleneğe yönelmesinde dış faktörlerin de etkili olduğu bilinmektedir. 1940'lı yıllarda Köy Enstitülerinin varlığı gibi. Bu çalışma, folklor ögelerinin Garip şiirinde metinlerarası çerçevede nasıl ele alındığını, hangi anlam ve biçem değişimlerine uğradığını örnekleriyle belirleme ve bunların tartışılması üzerine kurulmuştur. [ABSTRACT FROM AUTHOR]