HIRKAYI (DEVEYİ, ŞALVARI) ŞARABA VERMEK SÖYLEYİŞİ ÜZERİNE ART-ZAMANLI YÖNTEMLE BİR DENEME.
In: Milli Folklor, Jg. 23 (2011-10-01), Heft 91, S. 85-90
Online
academicJournal
Zugriff:
In a folk song that was compiled by Cahit Öztelli there is a saying as "to give the shalwar for wine" which means "to give up the last and the most important thing owned to buy wine". To express "giving up the most valuable thing owned", there are different sayings. In Turkish folk literature it is "to sell the shalwar for wine", in Divan and Persian literature it is "to give the cardigan or the notebook for wine", in Arabic literature it is "to give the camel or the cardigan for wine". In this image the teller is mostly the poet. However the teller changes in some occasions. He might be different persons like "abdal, sufi, zahit, rint", wine drinkers (ayyaş, harabat ehli, müflis, mest), religious-historical figures (Bey Bayezit, Şeyh-i San'an) or a transcendental figure like the soul. The object that the teller sacrifices for is mostly wine but according to its importance in society it turns to a shalwar, a cardigan, a book, or a camel in different occasions. A similar expression as "to give the cardigan for wine" can be seen in the 14th century texts of Divan literature. Very same phrase can be read in the Persian verses of Eastern famous poet Hâfız-ı Şirazî (1318-1389). Furthermore this expression can be traced to the 6th and 7th century Arabian literature. The vastness and the depth of this image throughout history give us hints about the sources of Divan literature, the relation among Divan, Arabic and Persian literatures, and common elements in Divan and folk literatures. By using the diachronic method this study aims to find out how far an expression in a Turkish folk song can be traced throughout history and by which means it was transferred to this folk song. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
Cahit Öztelli'nin aktardığı bir türküde geçen "şalvarı şaraba vermek", şarap almak için en önemli ve en son eşyasını bile gözden çıkarmak anlamına gelen bir söyleyiştir. "Şarap için sahip olduğu son ve en değerli nesneden vazgeçmek"; Türk halk edebiyatında "şalvarı şaraba satmak", Divan edebiyatı ve Fars edebiyatında "hırkayı veya defteri şaraba vermek", Arap edebiyatında "devesini veya hırkasını şaraba vermek" gibi söyleyişleriyle ifade edilmiştir. Hayalde, anlatıcı çoğunlukla şair olmakla birlikte (abdal, sufî, zahit, rint), fazlasıyla şarap içenler (ayyaş, harabat ehli, müflis, mest), dinî-tarihî kişiler (Bey Bayezit, Şeyh-i San'an) veya (gönül) gibi soyut varlıklara da dönüşebilmektedir. Alınan nesne ise sürekli şarap olarak kalmışsa da fedakârlıkla vaz geçilen, toplumdaki önemine göre, şalvar, hırka, kitap ve deve olmuştur. Bu hayalin benzeri 14-19. yüzyıllar arasındaki Divan edebiyatı şairlerinin dizelerinde "hırkayı şaraba vermek" biçiminde görülür. Aynı hayal, Doğu edebiyatının meşhur şairi Hâfız-ı Şirazî'nin (1318-1389) Farsça beyitlerinde de karşımıza çıkar. Hayal, daha da geriye giderek Arap edebiyatında 6-7 yüzyıllara kadar uzanır. Söz konusu hayalin hem tarih hem de yayılma alanlarının derinliği ve genişliği; Divan edebiyatının kaynağı, Divan edebiyatı-Fars-Arap edebiyatı ilişkisi ve Halk edebiyatı-Divan edebiyatı ortaklığı bakımından önemlidir. Bu çalışmada bir türküdeki söyleyişin ne kadar geriye gittiği ve hangi yollardan süzülerek dilimizdeki yerini aldığı diYakronik yöntemle ele alınmıştır. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
Titel: |
HIRKAYI (DEVEYİ, ŞALVARI) ŞARABA VERMEK SÖYLEYİŞİ ÜZERİNE ART-ZAMANLI YÖNTEMLE BİR DENEME.
|
---|---|
Autor/in / Beteiligte Person: | Aksoyak, İ. Hakkı |
Link: | |
Zeitschrift: | Milli Folklor, Jg. 23 (2011-10-01), Heft 91, S. 85-90 |
Veröffentlichung: | 2011 |
Medientyp: | academicJournal |
ISSN: | 1300-3984 (print) |
Schlagwort: |
|
Sonstiges: |
|