Yerel Yönetimde Saydamlaşma: Türkiye’de Belediye Binalarının Mekânsal Dönüşümü

Tarih öncesi çağlardan günümüze kadar insanoğlu tarafından faydalanılan saydamlık kavramı, 20. yüzyılın ortalarında tartışılmaya başlanmış, zenginleştirilmiş ve çok daha derin anlamlara bürünmüştür. Günümüzde mimarlıkta saydamlık kavramı salt malzemeyle ilgili olan, arkasını gösterme ve ışığı geçirme becerisinden daha öte, barındırdığı yan anlamları ile çok boyutlu bir kavram halini almıştır. Öte yandan son yıllarda, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de katılımcı demokrasi, şeffaf yönetim gibi klasik demokrasinin mihenk taşı olan kavramlar tartışılmaktadır. Özellikle yerel yönetimler düzeyinde bu kavramları teoriden pratiğe geçirmenin en etkin ifade yöntemi olarak da mimarlığın temsil gücünden yararlanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de belediye kurumunun ve belediye binalarının geçmişten günümüze yönetimsel ve mekânsal olarak geçirdiği değişimin, saydamlık kavramı bağlamında okunmasıdır. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması yapılarak belediye yapılarının geçirdiği dönüşüm yönetimsel ve mekânsal yönden ortaya konmuş ve betimsel analiz yöntemi ile belediye yapılarındaki mekânsal dönüşüm mimarlıkta saydamlık kavramı üzerinden irdelenmiştir. Saydamlığın belediye hizmet binalarında; erişilebilir, davet edici, çekici, saran, kucaklayan, insan ölçeğinde olan, okunaklı, dengeli, hafif gibi kavramlarla karşılık bulduğu ve yapıların geçmişten günümüze saydamlaşma yönünde bir gelişim gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.