Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Değer Kavramlarını Tanımlamalarının İncelenmesi: Nitel Bir Çalışma

Bu çalışma erken çocukluk dönemi çocuklarının çeşitli değer kavramlarını nasıl algıladıklarını ve tanımladıklarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi eğitime devam eden 5 yaşındaki 20 çocuk oluşturmuştur. Çocuklar belirlenirken, amaçlı örnekleme yöntemlerinden tipik durum örneklemesi kullanılmıştır. Örneklemin tamamının aynı sosyo-ekonomik düzeyde ve daha önce formal değerler eğitimi almamış olmasına dikkat edilmiştir. Çocuklara araştırmacılar tarafından seçilen 7 değer kavramını içeren açık uçlu sorulardan (sorumluluk, paylaşma, yardımseverlik, arkadaşlık, saygı, dürüstlük ve nezaket) oluşan veri toplama aracı yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle uygulanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile değerlendirilmiştir. Katılımcıların değer kavramlarıyla ilgili sorulara verdiği cevaplardan elde edilen veriler kodlanmış ve temalar oluşturularak tablolaştırılmıştır. Bulguların tanımlanıp yorumlanmasıyla elde edilen sonuçlarda çocukların sorumluluk, paylaşma, yardımseverlik ve saygı değerleri ile ilgili algılama ve tanımlamalarının birbirine benzer olduğu görülmüştür. Sorumluluk değerini tanımlarken çocukların genellikle evde kendilerine telkin edilen görevler üzerinden tanımlamalar yapmaya çalıştığı; paylaşma ve yardımseverlik değerlerine yönelik tanımlamalarda daha önce yaşamış oldukları paylaşma ve yardımlaşma deneyimlerinden etkilendikleri; saygı değerine ilişkin tanımlamalarında ise çevresindeki yetişkinlerin davranış ve öğretilerinden etkilendikleri görülmektedir. Arkadaşlık değerini ise paylaşma ve yardımseverlik değerleri üzerinden açıklamaya çalıştıkları saptanmıştır. Dürüstlük ve nezaket kavramlarının ise çoğunlukla algılanamayan ve tanımlanamayan kavramlar olduğu tespit edilmiştir.