Fârâbî’nin Siyaset Felsefesinde Fikrî Güç ve Fikrî Erdemler

Fârâbî felsefesinde ahlak ve siyaset merkezli insan açıklamaları, mutluluk kavramı etrafında şekillenir. Ona göre, dünyadaki mutluluğun ve ahiretteki en yüce mutluluğun milletler ve şehirler düzeyinde hasıl olabilmesi için her bir insanda nazarî erdemlerin, fikrî erdemlerin, ahlâkî erdemlerin ve amelî sanatların mükemmel bir seviyeye ulaşması şarttır. Bu erdemlerin kazanılması ve amelî sanatların elde edilmesi için öncelikle varlıkla ilgili incelemelerin tamamlanması gerekir. Fârâbî, böyle bir incelemenin bizi ilk adımda nazarî güçle elde edilen ontolojik, teolojik ve metafiziksel bilgilere ulaştıracağını belirtir. Varlık hakkındaki incelemeler sonucunda elde edilecek diğer ilimlere ait bilgilerle birlikte siyaset ilmi, mutluluğun kazanılmasına imkân sunabilecektir. Fârâbî, epistemik süreçlerin tamamlanabilmesi için insanın nazarî gücünün yanında fikrî gücünün rolüne de işaret eder ve siyasî fikrî erdemler açısından bu gücün kâmil bir mertebeye ulaşması gerektiğini belirtir. Fârâbî’nin sözünü ettiği fikrî gücün, insan hayatının vazgeçilmez gayesi olan mutluluğun kazanılması ve doğru bir siyaset ilminin imkânı meselesi açısından öneminin bir kez daha vurgulanması gerekmektedir. Bu maksatla ortaya çıkan çalışmada, öncelikle Fârâbî’nin fikrî güç ve fikrî erdemin arka planını oluşturan varlık hakkındaki incelemelerin metodolojisine dair izahlarına yer verilmektedir. İkinci olarak, fikrî güç ve fikrî erdem kavramları tahlil edilmekte ve siyasî fikrî erdem kavramı bu çerçevede değerlendirilmektedir. Çalışmada Fârâbî’nin ilgili tüm eserleri incelenerek, ilgili görüşleri metin içerisinde tahlil edilmekte ve sadece onun görüşleri dikkate alınmaktadır. Nihaî tahlilde günümüz insanının mutluluk ve doğru siyasetle ilgili teorik ihtiyaçlarına Fârâbî’nin fikrî güç ve fikrî erdem kavramları çerçevesinde getirdiği çözümlerin hâlâ geçerliliğini koruduğunu söylemek mümkündür.