Ecstatic Encounters

Ecstatic Encounters takes its readers to the threshold of Candomblé temples in Bahia, Brazil, where - for many generations -- members of this spirit-possession cult and curious outsiders have been meeting to marvel at each other's otherness. Having allowed himself to be baffled by Candomblé's mysteries and miracle productions, the author explores the notion of 'the-rest-of-what-is': the excess that is the inevitable by-product of all reality definitions; the non-sensical that is the surplus of all culturally informed sense-making. Ethnographical insights in Afro-Brazilian mysticism are thus made to speak to anthropological forms of world-making, in a study that rejects the totalizing pretensions of all reality definitions, emphatically including those of academia. The theoretical importance of this book lies in its critical assessment of the constructivist paradigm that long dominates cultural and social anthropology. Adopting the Lacanian premise that the meaningful worlds we inhabit are lacking, and depend on fantasy and make-belief to be perceived as coherent, persuasive and incontestable, this study argues that the analysis of cultural forms should always include an exploration of the processes of cultural enchantment that endow man-made worlds of meaning with a sense of the really real. Ecstatic Encounters is written in an accessible, engaging, literary style. Philosophical issues are taken out on the streets, to be pondered in the face of everyday life; just as mundane dimensions of being are allowed to soil the conventional proprieties of academic text production.

Ecstatic Encountersgaat over ervaringen en gebeurtenissen die systematisch de toegang tot de academische tekst worden ontzegd. Het boek, dat zich als een roman laat lezen, vertelt het verhaal van een antropoloog in Bahia die vreest door een geest bezeten te worden; tot over zijn oren verliefd wordt op een 'informant'; met stomheid is geslagen door de uitspraken van een helderziende en meemaakt dat een van zijn beste vrienden wordt vermoord. Gebeurtenissen die geen plaats krijgen in de wereld van het wetenschappelijk onderzoek, maar die desalniettemin het inzicht van de onderzoeker tekenen. Verwarring over wat mogelijk is en wat onmogelijk vormt ook het grondmotief in de lange geschiedenis van ontmoetingen tussen de leden van de Candomblé en de vele antropologen, schrijvers, kunstenaars en toeristen die in dit boek wordt beschreven. Geconfronteerd met het mysterieuze verschijnsel van de bezetenheid, grepen de bezoekers van de tempels hun kennismaking met Candomblé keer op keer aan om hun begrip der dingen te herzien. Zo ook Mattijs van de Port. In voortdurende reflectie op zijn eigen, jarenlange onderzoekservaringen in Bahia laat hij op indringende wijze zien hoe wereldbeelden enkel tot stand kunnen komen door de uitsluiting van bepaalde ervaringen en inzichten; om vervolgens vast te stellen dat juist dát wat buiten ons wereldbeeld gelegen is een voortdurende bron van verleiding, verwondering en vernieuwing vormt. Dat inzicht vormt het vertrekpunt voor een fundamentele kritiek op de conventies die het sociaal wetenschappelijke denken domineren.